Alweer een staking?

Je kunt er momenteel bijna niet omheen: er wordt gestaakt. In het streekvervoer, bij de lokale overheid. En terwijl ik de blog schrijf. wordt er een staking aangekondigd in de zorg. Waarom staken de medewerkers en waarom hebben wij daar als gebruiker/klant last van?

Eerst de feiten

In het CAO-overleg proberen de vakbonden de eisen van de medewerkers zoveel mogelijk ingewilligd te krijgen. Je kunt dan denken aan een loonsverhoging, betere werkvoorzieningen en verlaging van de werkdruk.

Als deze eisen niet worden ingewilligd, of niet voldoende, dan zal besloten worden tot acties of een staking. Een staking is het laatste en heftigste pressiemiddel dat er is vanuit de werknemers.

Staken gebeurt vaak door meerdere medewerkers van een bedrijf tegelijk, vaak onder leiding van een vakbond. Medewerkers worden betaald vanuit de stakingskas. Ook als niet-vakbondslid kun je meestaken. Je wordt dan voor de tijd dat je staakt niet betaald.

Wat is er nu aan de hand in het streekvervoer?

Voor het streekvervoer geldt dat zij voor de vierde keer in een korte periode gaan staken. Eerst staakten ze één dag, toen twee. Daarna een hele werkweek en nu leggen ze weer voor twee dagen het werk neer. Behalve een verlaging van de werkdruk, ligt er vanuit de vakbonden een looneis van 14,3 procent. Vanuit de werkgevers is er een loonbod van 8 procent. Het verschil tussen eis en bod is zo groot dat het bijna niet te overbruggen lijkt. En dus hebben de vakbonden het overleg afgebroken.

Iedereen kan optellen en aftrekken. Je hebt mij niet nodig om te snappen dat 14 meer is dan 8. Maar hoe komt de vakbond tot 14 procent? Want dat is 1/7e bovenop je loon. De vakbonden kijken naar het inflatiecijfer. Er is niemand die meer loon wil en er vervolgens minder mee kan kopen. Dat is wat inflatie doet. Ik licht dat even kort toe...

In 2022 was de inflatie 10 procent. Je had dus € 1,10 nodig om die dingen te kopen die een jaar eerder 1 euro kostten. Met het loonbod van 8 procent zouden de werknemers er op achteruit gaan. En dat is uiteraard niet wat een vakbond wil, die wil dat de werknemers erop vooruitgaan. Dus niet alleen wil de vakbond 10 procent, ze wil ook nog een beetje extra.

Hoe zit het voor de werkgevers?

Buiten de loonsverhoging zijn er nog andere kosten voor de werkgevers. Het kost immers ook geld om de werkdruk te verlagen, de arbeidsomstandigheden te verbeteren. De werkgevers hebben in een eerder overleg met de vakbonden al aangegeven dat zij de middelen niet hebben om aan deze eisen tegemoet te komen. Mede door corona wordt er verlies geleden in het openbaar vervoer.

Gaat staken helpen?

Het is nog maar de vraag of nog een keer staken gaat helpen. Als de werkgevers de looneis echt niet kunnen betalen en de vakbond niet bereid is te zakken, misschien niet. Misschien kunnen ze toch nog iets dichter bij elkaar komen. Aangezien er al drie keer eerder gestaakt is, ga ik er vanuit dat een nieuwe staking weinig zoden aan de dijk zet.

Tel daar bij op dat de klanten/gebruikers nu voor de vierde keer in korte tijd gedupeerd worden. Als er al minder mensen gebruik maken van het ov, kan dit nog wel eens een averechts effect hebben. Klanten hebben immers al drie keer een alternatief gezocht (en gevonden) voor het ov. De kans is aanwezig dat zij het ov nog meer links laten liggen.

En de ambtenaren dan?

Bij de lokale overheid geldt dezelfde situatie. De looneis vanuit de vakbonden is 12 procent. Het loonbod vanuit de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is 5 procent. Ook daar is het verschil behoorlijk groot. Verspreid door het land wordt er gestaakt. Onder andere in Utrecht, Tilburg en Almere werd voor een periode het huisvuil niet opgehaald. Ook kon je niet terecht in het gemeentehuis om bijvoorbeeld je paspoort te verlengen.

Zelfs als de VNG tegemoetkomt aan de looneis, gaan de werknemers er nauwelijks op vooruit. Zeker aangezien de inflatie nog steeds hoog is. De kans dat de vakbonden akkoord gaan met een loonbod waardoor de werknemers er fors op achteruitgaan is nihil. Dus ook daar zullen nog meer stakingen volgen.

Het belangrijkste verschil is dat de werkgever in dit geval overheid betreft. Stiekem gaan we er vanuit dat die iets diepere zakken heeft. Uiteindelijk zal de toekomst leren hoe de onderhandelingen uit zullen pakken. In beide gevallen zal het voor ons als gebruiker betekenen dat we rekening moeten houden met uitval.

Aan het eind van het verhaal hoop ik dat het voor de 14.000 werknemers in het streekvervoer en de ruim 172.000 werknemers bij de gemeenten goed komt. En dat er een cao wordt afgesloten waarbij de werknemers er zo min mogelijk op achteruit gaan. Misschien zelfs iets vooruit. Want dat is wat we uiteindelijk allemaal willen.

Update woensdagmiddag 22 februari 2023