CAO, waarom dan?

Iemand vroeg mij een paar weken geleden waarom we in Nederland CAO's hebben en of we ze niet beter kunnen afschaffen.

Wat is het?

Een CAO is niks meer of minder dan een collectieve arbeidsovereenkomst. Er bestaat ook een IAO, een individuele arbeidsovereenkomst. De IAO is jouw contract met je baas. De CAO is een afspraak geldend voor meerdere personen tegelijk. Een CAO dekt vaak de secundaire arbeidsvoorwaarden.

Vaak kunnen afspraken beter worden als je ze maakt voor meerdere personen. Voor één medewerker aanpassingen doen is nu eenmaal onhandiger dan als je het voor 150 medewerkers doet. Er kan dan ook net iets meer, omdat het vaak ook goedkoper is.

Een ander voorbeeld van collectieve afspraken is de Arbeidsvoorwaardenregeling, afgekort AVR. Dat is een verzameling collectieve afspraken die wordt gesloten tussen de werkgever en de werknemers direct. Vaak zonder tussenkomst van een vakbond. In de blog "CAO vs AVR" kun je lezen wat het verschil is tussen een CAO en een AVR.

Wie sluit een CAO?

De CAO wordt gesloten tussen werkgevers en vertegenwoordigers van de werknemers, vaak de vakbonden. Zij leggen de afspraken ter goedkeuring voor aan de leden. Zijn de leden akkoord, dan geldt voor de komende periode de nieuwe CAO. Voor het einde van de looptijd van de huidige CAO begint het overleg over de nieuwe, zodat deze in een ideale wereld op elkaar aansluiten.

In werkelijkheid zitten er nog wel eens periodes zonder CAO tussen. Het overleg loopt stuk, de partijen willen allemaal iets anders. In dat geval is er tijdelijk geen CAO. Men kiest er in dat geval voor om de oude CAO door te laten lopen tot er een nieuwe geldende CAO is. Of er is een overgangs-CAO, die loopt vanaf de afloopdatum van de oude tot de ingangsdatum van de nieuwe. Ook dan kunnen de medewerkers aanspraak maken op de regeling.

Algemeen verbindend verklaring

De rechter kan in Nederland een CAO algemeen verbindend verklaren (a.v.v.). In dat geval geldt de CAO voor de hele bedrijfssector of voor een hele beroepsgroep. Je hebt bijvoorbeeld de CAO Transport en Logistiek Nederland (CAO TLN) die elke organisatie dekt binnen die sector. Dit betreft alles van heftruckchauffeurs tot kraanwagenmachinisten en iedereen die daartussen past.

Afschaffen

Het afschaffen van collectieve afspraken voor werknemers is in mijn optiek onwenselijk. Het feit dat de werknemers door collectieve afspraken beter af zijn, maakt het een waardevol instrument.

Ik ben van mening dat als je de CAO of de AVR afschaft, binnen afzienbare tijd een nieuw systeem ontstaat waarin zulke afspraken geregeld worden. Bijvoorbeeld de AVR, maar dan voor meerdere organisaties tegelijk. Dan krijg je een soort collectief-AVR, een CAVR. En dan heb je dus eigenlijk weer gewoon een CAO, maar je noemt hem anders.