Onbereikbaarheid buiten werktijd
De cijfers
Even heel kort de cijfers over 2017. In Nederland werken 8,5 miljoen mensen tussen de 15 en 75 jaar. Het ziekteverzuim is momenteel gemiddeld 4%. In totaal betreft dit zo'n 340.000 mensen.
Eenderde van alle ziekteverzuim in Nederland is stressgerelateerd. Dit betekent dat zo'n 113.300 mensen ziek zijn als gevolg van werkstress. Dat is bijna evenveel als het aantal inwoners van Dordrecht.
Ziekteverzuim duurt gemiddeld ongeveer 27 dagen. De gemiddelde duur van stressgerelateerd ziekteverzuim is 157 dagen. Ziekteverzuim bij een burn-out duurt zelfs tot 8 maanden. Dat is dus 8 keer zo lang als 'normaal' verzuim.
MKB Nederland heeft een rekentool, waarbij je kunt berekenen wat een zieke medewerker kost. Voor een medewerker met een gemiddeld inkomen geldt dat de verzuimkosten 410 euro per dag zijn. De totale kosten van verzuim voor 2017 zijn ongeveer 11,5 miljard euro. Er is dus veel bij gebaat als het verzuim wordt teruggedrongen.
Onderzoek
In 2012 heeft de Universiteit van Amsterdam samen met het FNV onderzocht hoe medewerkers omgaan met gebruik van technologische middelen (mobiele telefoon, iPad, enz.). Zij concludeerden dat medewerkers hun smartphone ook buiten werktijd gebruikten en hierdoor te maken kregen met "technostress". Daarnaast hebben de medewerkers last van Fear of missing out (FOMO), wat bij niet-gebruik van smartphones en dergelijke weer leidt tot stress. Mensen krijgen dus zowel stress van het gebruik van een smartphone als van het niet gebruiken van die smartphone.
Onbereikbaarheid buiten werktijd
Het is heel simpel: Vanaf een halfuur na je werktijd tot een halfuur voor je werktijd ben je niet beschikbaar voor je baas. Je leest geen e-mails, voert geen telefoongesprekken die betrekking hebben op je werk, enzovoort.
Er zijn twee manieren waarop je dit kan regelen. Een bedrijf kan dit zelf regelen. Voorbeelden hiervan zijn Lidl in België en Luxemburg en BMW en Volkswagen in Duitsland. Een andere manier is om het voor alle werknemers in een land te regelen door het vast te leggen in de wet. Frankrijk heeft in 2017 het recht op onbereikbaarheid in de arbowet opgenomen, geldend voor bedrijven met meer dan 50 werknemers.
In Nederland pleit de PvdA via haar actieplan "Een ontspannen samenleving" voor het recht op onbereikbaarheid buiten werktijd. Geen apps en e-mail terwijl je onderuitgezakt op de bank een beetje voor de tv hangt, helpt dat dan?
Ook voor Nederland?
Nederland wordt langzaam een 24-uurseconomie. In de toekomst zal Nederland zich niet meer richten op een 9-tot-5-mentaliteit, maar juist op een vrije interpretatie van de arbeidstijd. Voor de ene medewerker eindigt de dag simpelweg op een ander moment dan voor de andere. Als een werkgever dan een e-mail verstuurt, ontvangt een deel van zijn medewerkers deze altijd buiten werktijd. Mijn inziens is het recht op onbereikbaarheid vast leggen in de wet niet logisch, omdat in de praktijk zal blijken dat het zeer lastig uitvoerbaar is.
Wat dan wel?
Onbereikbaarheid buiten werktijd bespreken tijdens een CAO-overleg of met de OR is een optie. Dan wordt per sector of per bedrijf bepaald of het recht op onbereikbaarheid wenselijk is.
Maar nog veel beter is bewustwording. Als een medewerker doorheeft dat hij structureel buiten werktijd eigenlijk nog aan het werk is, is een gesprek met de werkgever wenselijk. De medewerker werkt in dat geval structureel over. Structureel overwerk leidt tot een hogere werkdruk en tot langer verzuim. De medewerker kan er natuurlijk ook voor kiezen om vanaf een halfuur na werktijd tot een halfuur voor werktijd zijn smartphone uit te doen.
Dus... telefoon aan de kant voor een minder gestresst Nederland
